برادر گرانقدر الله محمد خان گرامی در حفط الهی باشید.
خدمت شما به عرض بر سانم که این رباعی شیخ سعدی:
سعدیا روز اول حسن به ترکان دادند
عقل و دانش همه با مردم ایران دادند
عشوه و ناز و کرشمه همه با مردم هند
خری و احمقی و جهل به افغان دادند.
را حدود دوازده سال قبل در یک رسالۀ تاریخی و تحقیقی دانشمند و نویسندۀ توانا داکتر سید حمیدالله روغ، خواهر زادۀ داکتر هاشمیان منتشرۀ ویب سایت افغان جرمن، مطالعه نمودم، گرچه شاغلی محترم روغ، نام افغان را در شعر سعدی مربوط به قوم افغان، افغانستان نمیداند که این قلم بدان موافقت ندارم چنانکه فردوسی قبل از سعدی از نام افغان در ابیات خود، تذکراتی دارد، که همین قوم افغان افغانستان امروزی است.
شاید منظور فردوسی و بسیاری از نویسندگان دیگر، نام افغان معادل پشتون بوده باشد، چنانکه در سراسر افغانستان نام افغان معادل پشتون شمرده میشد و زبان فغانی نیز مفهوم زبان پختو یا پشتو را داشت، چنانکه امیر عبدالرحمن خان در کتاب تاریخ خود و علامه محمود طرزی در سراج الاخبار، نام افغانی را به همین مفهوم بکار برده اند.
این رباعی شیخ سعدی در گوگل نیز وجود دارد و آن را مأخوذ، به فرهنگ «انندراج» که در سدۀ نوزدهم میلادی آن را کاملترین فرهنگ زبان فارسی در عصر خود میدانند، ساخته اند.
ناگفته نماند که حدود پنج یا شش سال قبل، شاغلی محترم سید رفعت حسینی که بیشتر از 22 جلد تألیفات دارد در ویب سایت افغان بیساری از شعراء نامدار این منطقه منجمله عارف بزرگ سنایی را بصورت مستند متهم به زن ستیزی نمودو گویا انقلابی در ویب سایت افغان جرمن به وجود آورد.
این امکان نیز وجود دارد که این رباعی شیخ سعدی را از متون کتب او بنابر زشتی آن خارج ساخته باشند، مثالی در مورد ادعای میر صدیق فرهنگ است که در کتاب معروف «افغانستان درپنج قرن اخیر»شاخۀ خلجی یا غلزی قوم پشتون را، از نطفۀ نا مشروع دانسته ولی ان صفحه یا صفحات را در گوگل حذف نموده اند.
امیدوارم معلومات فوق الذکر برایتان در مورد سؤال مطروحه تان بسنده باشد.
