دوست گرامی مومند صاحب عزیز و مهربان!
با عرض سلام محمدی یعنی اسلامی و آرزوی صحت شما مبارک در ماه مبارک رمضان.
شما محترم با دوستی در این صحفه می نویسید:
"برادر ارجمند! آیا اطلاع دارید که شیخ سعدی ایرانی که او را مفکر بزرگ و سمبول انسان دوستی میدانند، در یک رباعی خود به توهین بزرگ و تاریخی مردم ما پرداخته و مینویسد که:
خری و احمقی و جهل به افغان دادند".
بنده اثار عارف فوق را مطالعه نموده ام، یعنی "گلستان" و بوستان" وی را، لاکن متوجه همچو جملهء نشده ام. و یا هم اینکه احتمالاٌ در نسخه های که نزد بنده است، نوشته نباشد و چون نمی توانم نسبت نداشتن وقت هر دو نسخه را دو باره بخوانم، فلهذا از شما خواهشمندم که بنویسید که جمله بالا در کدام نسخه و در کجا چاپ شده است.
البته قابل ذکر است که از عارفی به سطح سعدی تصور این نمی رود که چنین فرموده باشند و احتمالاٌ کسی دیگری که با دلایل خاص خود انرا در کدام نسخه چاپی داخل نموده باشد.
برای اینکه موضوع واضع گردد باید به نسخه های که بعد از وفات نامبرده هفت صد هشت صد سال قبل که حتماٌ در ایران موجود است مراجعه گردد تا این موضوع وضاحت پیدا نماید. در صورتیکه در آن نسخه ها همچو چیزی پیدا گردد درستی و نا درستی موضوع اشکار می گردد. هر گاه کدام دوستی در ایران داشته باشید از وی تقاضا نمایید تا در وزارت فرهنگ انکشور مراجعه نموده و انها را از موضوع مطلع نموده تا انها در همچو موضوع مهم مصدر کمک شده بتوانند تا در رفع این نقیضه پرداخته شود، زیرا موضوع طرف علاقه دو کشور باید باشد. و یا احتمالاٌ نسخه های قدیمی در کدام کتابخانه ایران باشد که با خواندن ان در یک موضوع مهم وضاحت حاصل می گردد. هر گاه بنده به همچو نسخه های قدیمی دسترسی می داشتم ، حتماٌ انرا دو باره می خواندم تا از یک طرف روح و روانم را با آن صیقل دهم و از طرف دیگر احتمالاٌ ان نقطه را پیدا نمایم و یا هم نه نمایم.
شخص بنده افکار والای نامبرده که که درک نموده ام همچو چیزی را از وی بعید می دانم، چنانچه زیاد راجع به اخلاق نیکو نوشته است مثلاٌ در باب "عالم تربیه" در کتاب بوستان خود می فرماید:
بنام خداوند جان آفرین
حکیم سخن در زبان آفرین
کمالست در نفس انسان سخن
تو خود را بگفتار نا قص مکن
چرا گوید آن چیز در خفیه مرد
که گر فاش گردد شود روی زرد
مگوی آنچه طاقت نداری شنود
که جو گشته گندم نخواهی درود
و دشنام گویی دعا نشنوی
به جز کشته خویشتن ندروی
به صدها و هزار ها همچو افکار این عارف بزرگ در موضوعات مختلف مانند تواضع، رضا، قناعت و غیره را می توان خواند و درک نمود که همچو چیزی از وی بعید به نظر می خورد در مورد یک گروپی از انسان ها اظهار نموده باشد، اما بازهم شما به اساس مشوره بالایی بنده به تحقیق تاریخی در زمینه پرداخته تا موضوع روشن گردد. شما محترم در همین جا از سالیان زیاد به این طرف متوجه هستید به چی اندازه غلطی ها بنام درست در مورد اشخاص اظهار می گردد.
شما باز هم می نویسید:
"شما در مورد این گفتار نا هنجار سمبل انسانیت و انسان دوستی مفکر ایرانی چه فکر میکنید؟"
اینکه ان دوست چی می نویسند موضوع ان دوست است اما بنده چون این انسان هم آموزگار بنده بوده حتی در دورانهای گذشته، فلهذا نظرم را برایتان نوشتم.
برق عشقیم شعله می خندیم
ابر شوقیم ناله می باریم
بیدل
