موضوع در ارتباط محمد گل مومند صاحب است که بنده اصلاٌ وی را نمی شناسم و فقط اینجا که شما با دوستان تبصره می نمایید بعضاٌ در مورد ان می خوانم.
1-"او ماته هم دده غیرت او همت په کوچنیوالی کښی څرګند شوۍ دی یعنی د ګینک قد متعصب وزیر ( ګمان کوم چی دا متعصب ګینک عبدالمجید نومیده ) غوښتل چی رحمان بابا ښونځۍ له مینځه یووسی ، او متعلمین خپلو منطقو ته ولیږل شی ،"
این وزیر کی بوده. همان عبدالمجید خان که یک زمانی وزیر معارف بوده است. و ایا شما هم از این موضوع اطلاع دارید که نامبرده چنین اظهار نموده باشد، در حالیکه فکر می کنم همچو موضوع از صلاحیت یک وزیر بالا بوده باشد. ضمناٌ هرگاه همچو اظهاری شده باشد دلیل آن چی بوده است. آیا شما در این مورد روشنی انداخته می توانید.
2-"مونږ یوه ډلګۍ د غیرتی مومند صاحب کورته ورغلو او دده څخه مو د کومک غوښتنه وکړه"
در اینجا هم سوال اول طرح می گردد که چرا مکتب را تاسس نمودند که حالا می خواهند پس نمایند. ضمناٌ این از صلاحیت یک وزیر بوده نمی تواند.
3-"نو هغه پاک نفسه مستقیمآ راته وویل چی د خاوری نجات لپاره د پښتنو وینی بهیدلی دی او اوس عیش او عشرت فارسی زبانان کوی "
چطور همچو یک انسان فهمیده چنین حرفی را در برابر متعلمین می زند و انها را احساساتی می نماید، عوض اینکه با مراجعه انها نزد وی با مقامات موضوع را طرح می نمودند، زیرا این یک موضوع اساس ملی کشور بوده است. راه حلی برای آن در صورتیکه این موضوع درست بوده باشد، می نمودند.
4-"مونږ پښتانه ډیر ساده یو او زړونو کښی ډیر نرمښت لرو او همیش مو باداری ددی بی همته فارسی بانانو ته پری ایښی دی ،"
این کسانیکه ان محترم فرموده اند، که باداری می نمودند، کها بودند. مرحوم مومند صاحب در کدام دوران زندگی می نمودند و به حیث یک شخصیت ملی چطور "بی همته" فار سی ز بانان می گوید. آیا از چنین شخصیتی چنین اظهار نظر احتمال دارد؟ که یک گروه از مردم را که به یک زبان دیگری غیر از وی تکلم می نماید چنین بی همت صدا بز نند. برای بنده موضوع فارسی و پشتو اصلاٌ مطرح نیست و اینقدر کوچک نگاه ندارم.
5-"اوس دما له لاسه د تاسو لیسی ژغورنی باره کښی هیڅ نه کیږی "
فهمیده نمی شود که با وجود که شما از وی زیاد به خوبی یاد می نمایید، چطور قادر به حل همچو یک موضوع شده نتوانسته، چنانچه به وضاحت انرا اظهار می دارد، و نا توانی خود را نزد چند نفر متعلم اظهار می دارد که نزد شان به کمک آمده اند.
6-"او هغه غیرتی افغان د ځای څخه پورته شو او وروسته له څو دقیقو ئی ځان سره تفنګچه راوړه"
اینجا موضوع جالب می گردد.
7-"او د مونږ له ګروپ څخه لوړ عمر ته ئی ورکړه او ورته وئی ویل چی دا متعصب وزیر پدی تفنګچه مړ کړۍ"
هرگاه آن مرحومی چنین شخصیتی داشته بوده باشند و یک فرد ملی هم بوده باشند و قادر به صحبت با یک وزیر و یا حکومت و دولت در زمینه نباشد پس چرا نزد وی متعلمین مراجعه نموده بودند.
8-"او دده مرداریدو غږ زه کوم .
بنده فکر نمی کنم که آن مرحومی انقدر احمق بوده باشد که چنین اظهار نماید. قسمیکه معلوم می گردد آن متعلمین از مرحومی کرده هوشیار بوده اند و چنین نه نموده باشند. بنده در زمینه کدام اطلاعی از ان زمان ها ندارم که با اسلحه به جان وزیر رفته اند و یا خیر. اطلاع شما شاید بهتر باشد.
9-"یعنی دا متعصب ما مړ کړۍ دی"
در اینجا احتمالاٌ جریان طوری دیگری بوده باشد.
10-"دائی هم اضافه کړ چی غږ کول خو د مونږ او تاسو پښتنو کښی تهدابی رواج لری او دا پښتنی رواج باید وساتو !!!"
"غږ کول" در اینجا چی معنی می دهد.
برادر نهایت گرامی معذرت بنده را قبلاٌ قبول بفرمایید، زیرا محتویات نوشته انقدر متاثر کننده است که بنده غیر از اینکه به شما مراجعه نمایم کسی دیگری را سراغ نتوانستم.
