قبر ؛شجاع الدولۀ غوربندی؛ در برلین است.
مقالۀ محقق حقایقجوی و ذره سنج، جناب "داوودجان مومند" را در مورد قاتل امیر حبیب الله خان خواندم. قاتل هر که باشد، در افواه عامۀ مردم ما از هر کس دیگر، "شجاع الدولۀ غوربندی"، بیشتر درین شیما میگنجد. ضمن این تبصره میخواهم فقط در مورد مدفن "شجاع الدولۀ غوربندی" بنویسم:
در شهر بزرگ برلین، در ناحیۀ Neukölln و در جاده ای به نام Tempelhofer Damm محوَّطۀ بزرگی به حیث "قبرستان ترکها" شهرت دارد. این منطقه را دولت عثمانی در قرن نزدهم خریده بود، که تاکنون مربوط به دولت ترکیه شمرده میشود. در مرکز این محوطه مسجد عالیشأنی به سبک مساجد استانبول اعمار گردیده است. مگر در صحن این محوطۀ بزرگ، اشخاص مشهوری مدفون هستند. در زمانی، که در برلین سکونت داشتم، ازین قبرستان زیاد دیدن میکردم، چون افغانهای نامداری درین قبرستان دفن شده اند؛ از جمله:
ــ "غلام جیلانی خان چرخی" ــ برادر "غلام نبی خان چرخی"
ــ و "شجاع الدولۀ غوربندی"،
که هرد پهلوی هم و بلافاصله در مقابل مسجد بزرگ، در بستر قبرهای مجللی خوابیده اند.
در آن طرف این قبرستان، افغان نامدار دیگری هم آرمیده است، که عبارت باشد از "زینب عنایت سراج"، که به سن چل و نه سالگی درگذشته و در کابل هم سینمائی به نامش مسما گشته است و هم مؤسسه ای.
این طرف تَرَک، قبر کودک ششماهۀ "سردار محمد نعیم خان شهید" ــ برادر "سردار محمد داوودخان مرحوم شهید" ــ قرار دارد و آن طرف دو قبر محصلان افغان، قرار دارد، که از هرات بودند.
معلوماتی بود، که ارائه شد؛ شاید مورد استفادۀ محققان قرار گیرد!!!
(خلیل معروفی ــ جرمنی ــ ۲۲ مارچ ۲۰۲۴)
