آصف بهاند
"د فرخندې گیله (د فرخندې نهم تلین)....ستاسو د وطن د عدالت په تله ک ې او ستاسو د وطن د شر یعت په دایره کې زما د قاتلینو محکمه
تر کوم ځای پورې ورسیده؟؟؟.... دا حالت، دې ټولنې ته څه وخت له چا سره راغی ؟
ــ د وحشت او جهالت دا قانون پر دې ټولنې او پر دې خلکو چا، څنگ ه حاکم او جاري کړ؟......"
یوه غوره مقاله د یوې غمجنې پیښې په اړه چې د ژورې خواشینۍ وړ ده. ستاسو د دې پوښتنې ځواب دومره هم سخت هم نه دی:
داسې وژنې به په قمار خانه, هوتل, بزکشی او فتبال لوبی کی ونه وژل شي، بلکې خدای بخشلی فرخنده چیرته ووږل شوه چه هلته یو سپېڅلي معجزه یی پیژندل شوی شخصیت پروت دی چه د کابل یان سر یی په هر لاس کی یو, په دوه تورې پرې کړی وو. دا ډول ټولنیز جوړشت د ۱۸۸۰ لسیز کی د استعماري دورې له خوا د راوړل شوی شخصیتونو په بڼه د انساني برترۍ ژور زیان نیمګړتیا یی تر مفهوم لاندی داسی په افغانستان بنسټیز شو چه 99.9 سلنه اصلی خلګ یی په ډیر ټیټه طبقه بندي یو دبل سره وصل, او خلګ یی په جامعه کی د راوړل شوی پلی کولو سره, رسمی وویشل. د ټولنې د دا ډول زیږون پر بنسټ ذهنیت, تقریبا 0.01 سلنه ګویا خاص او سپېڅلي تایتل لرونکی خلګ یی د تعلیم، وقار. توکم. نفوذ او دخوړو د سلسلې په سر د تل لپاره وړتیا او مقام ورکړ شو.
همدا اوس حتی په بهر کې د اروپا او کلیفورنیا په څیر څایونو کی د افغاني ټولنیز سازمانونو نږدې ټول مخکښ لوبغاړي د میر او سید لقبونو لرونکو په څیر شصیتونو په واک کې دي او داسی بریشی لکه څنګه چې اصلی بومی خلګ د دې ډول مهارتونو وړ ندي.
کله چې په افغانستان کې د هغه وخت شورويان او لوېديځ په لانجه اخته وو، لومړۍ رسمي غونډه د پخواني امریکا ولسمشر رونالډ ريګن، د هغه د دفاع او بهرنيو چارو وزيرانو يوازې د څلورو افغان شخصيتونو سره وه, چې دوه يې المجددي او الګيلاني, لکه چه په افغانستان بیخی قطع الرجال وو. د ټولو دردونو مور - د پیغله فرخندې د وژلو په شمول - په افغانستان کې وروسته پاتې والی دی, چې ډیری یې د جعلي امتیازی لقبونو لرونکو لخوا پلي کیږي. د مثال په توګه دا د افغانستان ښه لوستي امتیازی تایتل لرونکی روشنفکران دی چې د خپل گتی د ساتنی لپاره په افغانستان کې د تل لپاره د زیږون پر بنسټ دا ډول سلسله تضمین کوي. د دوی د لږ شمیر له امله په ټولنه کې, دوی د نفوس په الګوریتم کې نه شي شمیرل کیدی, مګر د افغانستان نیمایي روڼ اندی دوی تولیدوي. دا ډول غلامي سلسله باید مات شي.
